कोटिया भील,कोटाचा इतिहास जाणून घ्या.

 कोटिया भिल्ल डोक्यापासून विभक्त होऊनही लढत राहिले, जाणून घ्या कोटाचा इतिहास.

       कोटाचा इतिहास: चंबळ नदीच्या पूर्वेला वसलेला कोटाचा किल्ला हाडा राजपूतांच्या शौर्याचा, अनेक गौरवशाली किस्से, साहसी प्रसंग आणि कोटिया भिल्लांच्या शौर्याच्या रोमांचक घटनांचा साक्षीदार आहे.

credit;'google

कोटा किल्ल्याचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे किल्ल्याची तटबंदी पर्वत रांगाशी अशा प्रकारे बनली आहे की दुर्ग शत्रूच्या सैन्याला दुरून दिसत नाही आणि तो जवळ आल्यावर अचानक दिसतो. किल्ल्याला तीन बाजूंनी सुमारे 60 ते 70 फूट उंच तटबंदीने संरक्षित केले आहे आणि चौथ्या बाजूस चंबळ नदी जी वर्षभर वाहते ती अमाप पाण्याच्या प्रमाणामुळे त्याला संरक्षण देते.

राजा कोटिया भिल्लाची गौरव कथा.

      कोटाच्या किल्ल्याचा पाया बुंदीच्या हाडा घराण्यातील पराक्रमी शासक राव देवाचा मुलगा प्रिन्स जैत सिंग याने कोटाच्या भील सरदार कोटिया भिलाला कपटाने जिंकून घातला. कोटिया भील हा इकलगढ नावाच्या प्राचीन किल्ल्याचा शासक होता आणि तेथे राहणाऱ्या त्याच्या नावावरून कोटाचे नाव पडले.

credit;google

       कोटिया भेळ खूप पराक्रमी होता, त्याला युद्धात हरवणे अशक्य होते, मग जैत सिंहने त्याला मेजवानीसाठी आमंत्रित केले आणि त्याला भरपूर दारू प्यायला लावली. कोटिया भिल्ल पूर्ण नशेत असताना सालार गाझी आणि हाडा राजपूत यांनी मिळून त्यांच्यावर हल्ला केला. कोटिया भीलने शौर्याने त्यांचा सामना केला आणि सालार गाझीला ठार मारले, नंतर जैतसिंगने कोटिया भीलची मान धडापासून फसवली.त्याच्या शरीराचे तीन भाग झाले आणि त्याने अखेरचा श्वास घेतला, अशा प्रकारे कोटिया भील मारला गेला.

      कोटा राजवंश बुंदी राजवंशातूनच उदयास आला आहे. मुघल बादशाह शहाजहानच्या कारकिर्दीत, कोटा हे स्वतंत्र राज्य बुंदीपासून स्वतंत्रपणे स्थापन झाले. बुंदीचा राजेशाही शासक राव रतनसिंग हाडा यांचा दुसरा मुलगा माधवसिंह याच्या विजयावर खूश झालेल्या शहाजहानने दक्षिणेतील बुर्‍हाणपूरच्या लढाईत पराक्रम व पराक्रम दाखवून राव यांना पदवी व कोट्याची स्वतंत्र जागा दिली.

वीर झालिम सिंग झाला.

     कोटा आणि जयपूर यांच्यात भटवाराची लढाई झाली तेव्हा कोटाने जयपूरचा पराभव केला. या युद्धात कोटाचा दिवाण जलीम सिंग झाला याने पराक्रम आणि युद्धकौशल्याने कोटाच्या विजयात निर्णायक भूमिका बजावली. जालीम सिंग झाला याने आपला विश्वासू सहाय्यक दलेल खान पठाण याच्या मदतीने कोटा किल्ल्यात सामरिकदृष्ट्या मजबूत तटबंदी बांधली. 1804 मध्ये कर्नल मेसनच्या नेतृत्वाखाली ब्रिटिश सैन्य कोटाच्या दिशेने आले आणि होळकरांच्या सैन्याला पराभूत केल्यानंतर, आश्रय घेत असलेल्या ब्रिटिश जनरलने कोटाच्या किल्ल्यात बळजबरीने प्रवेश करण्याचा प्रयत्न केला, या आपत्तीला झलीम सिंगने जोरदार तोंड दिले आणि इंग्रजांनी नकार दिला. सैन्याला आश्रय द्या. किल्ल्याची सुरक्षा व्यवस्था पाठवण्यात ब्रिटीश सैन्य अयशस्वी ठरले आणि त्यांना दिल्लीच्या दिशेने जावे लागले.

     स्वतंत्र राज्याचे संस्थापक माधव सिंह यांनी कोटा किल्ला बांधला आणि आपल्या सामर्थ्याच्या बळावर नवीन कोटा बुंदीच्या बरोबरीने आणला. यानंतर बुंदी आणि कोटा मधील परस्पर संबंध बिघडले.

6 प्रवेशद्वार

    कोटा किल्ल्याच्या जाड तटबंदीला 6 मोठे प्रवेशद्वार आहेत ज्यात पाटण पोळ, कैथुनीपोल, सूरजपोल, हाथी पोळ आणि किशोरपुरा दरवाजा प्रमुख आहेत.

इतर आकर्षणे (कोटाचा इतिहास)

      कोटाचा राजवाडा अतिशय भव्य आणि कलात्मक आहे, विशेषतः ब्रिजनाथ मंदिर, जैतसिंग महल, माधव सिंह महल, बडा महल, कंवरपाडा महल, केसर महल, अर्जुन महल, हवा महल, चंद्र महल, बादल महल, जनाना महल, छत्तर महल, भीमा द पॅलेस, दिवाण-ए-आम, दरबार हॉल, झालिम सिंग झाला की हवेली हे प्रमुख आणि उल्लेखनीय आहेत.

कोटाचा इतिहास शाही राजवाडे भित्तीचित्राचा खजिना कुठे असू शकतात एक मौल्यवान खजिना.

देशाच्या स्वातंत्र्यानंतर, जेव्हा चंबळ नदीच्या प्रवाहावर नियंत्रण ठेवून कोटा बॅरेज धरण बांधले गेले, तेव्हा किल्ला आणि नदी दरम्यान एक रस्ता तयार करण्यात आला.

हे हि वाचा ,

क्रांतिकारी कालीबाई भिल .HISTORY OF KALIBAI.

मानगढ येथील भिल्ल समुद्याच्या आंदोलनात १५००  भिल्ल आदिवासींचे बलिदान .