क्रांतिवीर तेजा भिल (Teja bhil).

 "आम्ही आमच्या जमिनीचे, आमच्या मालाचे" मूळ मालक "आहोत!"

     तेजा भिल.

सिरोही हत्याकांडात शहीद झालेल्या 1200 महान भील स्वातंत्र्य सैनिकांना सलाम.

bhartiyadiwasi.blogspot.com

           तेजा भिल (teja bhil) यांचा जन्म 16 मे 1896 रोजी राजस्थानच्या उदयपूरजवळील बेलोलिया गावात झाला. सिद्ध हत्याकांड तेजा भिल म्हणून प्रसिद्ध आहे. 1917 मध्ये आदिवासी भिल्लांवर अन्याय होत होता. हे काम ब्रिटिश आणि जमीनदार करत होते पण नुकसानभरपाई दिली जात नव्हती त्यामुळे आदिवासी भिल्ल समाज उपाशी होता. म्हणून 1920 मध्ये आदिवासी शेतकरी, मजूर, मजुरांना मातृकुंडिया येथे बोलावले गेले आणि तेथे मेवाड, सिरोही, डुंगरपूर, इदर, उदयपूरचे लोक मोठ्या संख्येने जमले आणि आंदोलनाला उधाण आले. ज्या घरमालकाला कामाचे पैसे दिले जाणार नाहीत त्याने ठरवले आहे की त्याला काम करायचे नाही. आदिवासी समाजाने जमीनमालकावर असहकार आंदोलन सुरू केले त्यामुळेच काम थांबले. जमीनदारांनी ब्रिटिश अधिकाऱ्यांकडे तक्रार केली. घरमालक म्हणाला की जर त्याचे पूर्वज तेजा भिल असतील तर त्याच्यावर गुन्हा दाखल केला पाहिजे.

        तेजा भिलाला पकडण्यासाठी, इंगसने एक सैन्य तयार केले आणि तेजा भीलला पकडण्यासाठी गेले,पण ते तिथून निघून गेलेले होते आणि इंग्रजांनी गावोगावी जाऊन तेजा भीलची चौकशी केली आणि लोकांवर अत्याचार केले, नुकसान सुरू झाले. तेजा भिल्लाला  हे कळले, त्यावर तेजा म्हणाला होता, ब्रिटिशांवर कर भरणे बंद करा. लोकांनी ब्रिटिशांवर कर भरणे बंद केले. जेव्हा त्याने हे सांगितले तेव्हा 1921 मध्ये बिजोलिया शेतकरी चळवळ उभी राहिली. त्या माध्यमातून गुजरात, महाराष्ट्र आणि मध्य प्रदेशातील आदिवासी एकत्र येऊ लागले. ब्रिटिशांनी कर भरणे बंद केल्याची बातमी गावात वाऱ्यासारखी पसरली. आमच्या जमिनीच्या घोषणेसह, आमचे उत्पादन जेव्हा तुम्ही "मूळ मालक" असता तेव्हा ब्रिटिश आणि जमीनदारांच्या दबावाला बळी पडू नका. तेजा भिल (teja bhil) यांनी जनतेला एक संदेश दिला की आम्हाला त्यांचा विरोध करायचा आहे आणि त्यांना आपल्या देशातून काढून टाकायचे आहे. तेव्हाच इंग्रजांना राग आला. सिरोहीचे दिवाण रमाकांत मालविन 6 मे 1922 रोजी तेजा भिलला भेटायला गेले होते. ब्रिटिशांनी बोलोलिया आणि भुला या आदिवासी गावांवर हल्ला केला आणि झोपड्या जाळल्या. यामुळे आदिवासींचे मोठे नुकसान झाले. त्याचा सूड घेण्यासाठी त्याने उदयपूर छावणीत जाऊन इंग्रजांचा सर्व खजिना लुटला आणि आदिवासींना वाटून दिला.

        14 मे 1922 रोजी सिरोहीमध्ये आदिवासी समुदायाची एक मोठी बैठक सुरू झाली. इंग्रजांना याबद्दल माहिती मिळाली आणि ब्रिटिशांनी सिरोहीवर हल्ला केला, दोन्ही बाजूंचे मोठे नुकसान झाले. ज्याला "सिरोही हत्याकांड"(Sirohi massacre) म्हणून ओळखले जाते त्यामध्ये अनेक क्रांतिकारी आणि ब्रिटिश सैनिक मारले गेले. याचा बदला घेण्यासाठी अन्याय आणि दडपशाही एकत्र आली, ज्यामुळे स्वातंत्र्य आणि पाणी, जंगल जमीन यासाठी सर्वांना एकत्र करून भिल्लाची चळवळ सुरू झाली. राजस्थान व्यतिरिक्त त्याचा परिणाम गुजरात आणि महाराष्ट्रातही होत आहे. कर भरू नका आणि मजुरी करू नका अशा घोषणा या आंदोलनात देण्यात आल्या. सदराची पहिली चळवळ निमडी गुजरातमध्ये मोठ्या संख्येने जमा झालेले आदिवासी ब्रिटिश छावण्यांवर तुटू लागले. ब्रिटिश सैनिक सैरावैराकडे पळू लागले. काहींनी नोकरी सोडून घरी पळ काढला. तेजा भिल्ल(teja bhil) इतर राज्यांच्या अधिकाऱ्यांशी ब्रिटिश अधिकाऱ्यांकडून त्यांचा बंदोबस्त करण्यासाठी बोलत होत्या. ब्रिटिश सैनिकांनी तेजा भिल रियासत जहागीदार यांच्यातील  समन्वय साधून गोळ्या झाडण्यास सुरुवात केली. यामध्ये 1200 आदिवासी भिल्ल मारले गेले. काही आदिवासी क्रांतिकारकांनी तेजा भिलला त्या ठिकाणाहून एका निनावी ठिकाणी नेले. त्यांनी त्याला 18 वर्षे भूमिगत  ठेवले.

महाराष्ट्रातील आदिवासी भिल्ल आणि संस्कृती .

मुघलांविरुद्ध मेवाडचे भिल्ल धनुर्धारी  Against the Mughals Bhil archers of Mewar.

भिल्ल क्रांतीकारांचे  स्वातंत्र्यसमर .Bhil Revolutionary War of Independence.